Osoby podejrzewające u siebie Przewlekłą Obturacyjną Chorobę Płuc (POChP) nie powinny lekceważyć objawów, takich jak np.: kaszel, duszność, obniżona tolerancja na wysiłek czy odkrztuszanie plwociny. W takich przypadkach należy jak najszybciej umówić się na wizytę u lekarza rodzinnego, który skieruje pacjenta na specjalistyczną diagnostykę POChP. W naszym artykule wyjaśniamy, które badania pozwalają wykryć tę bardzo groźną chorobę.
Spirometria
Spirometria jest podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce POChP. Polega ono na wykonywaniu przez pacjenta wdechów i wydechów w określony sposób przez ustnik specjalnego aparatu.
Na podstawie wykonanej spirometrii można ocenić m.in. natężoną pojemność życiową płuc (FVC) – ta bywa prawidłowa nawet u osób z POChP, a także określić wskaźnik FEV1 – wyraża on objętość powietrza wydmuchanego w pierwszej sekundzie nasilonego wydechu. To właśnie FEV1 jest jednym z kluczowych parametrów podlegających ocenie w toku diagnostyki POChP.
Wyniki badania spirometrycznego są następnie analizowane przez lekarza, który ocenia, czy pacjent ma tzw. obturację, czyli zwężenie oskrzeli. Świadczy o tym obniżenie wskaźnika FEV1/FVC poniżej dolnej granicy normy (ustalanej indywidualnie dla pacjenta).
To warto wiedzieć
Osoby ze zdiagnozowaną POChP w początkowej fazie leczenia poddają się badaniu spirometrycznemu kilka razy do roku. Później wystarczy powtarzać diagnostykę raz na 12 miesięcy lub częściej w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Badanie spirometryczne jest nieinwazyjne i bezbolesne, choć wielu pacjentów narzeka na jego uciążliwość. Ma to związek najczęściej z tym, że personel asystujący przy badaniu stanowczym głosem motywuje pacjenta do wykonywania wdechów i wydechów w określony sposób, co nie jest przyjemne i może być męczące. Jest to jednak niezbędne, aby uzyskać miarodajny wynik badania.
W diagnostyce POChP stosuje się również body pletyzmografię. Pozwala ono ocenić całkowitą pojemność płuc, czyli TLC oraz objętość zalegającą (RV). Z kolei wskaźnik FRC daje obraz czynnościowej pojemności zalegającej. Parametry te umożliwiają ocenę stopnia rozdęcia płuc.
Inne badania przydatne w diagnostyce POChP
Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc daje objawy, które mogą wskazywać na szereg innych schorzeń układu oddechowego. Dlatego w ramach diagnostyki bardzo ważne jest wykluczenie (lub potwierdzenie) innych przyczyn np. duszności czy krwawej plwociny. Stosuje się tutaj takie badania, jak:
- RTG klatki piersiowej – na podstawie tego badania lekarz może ocenić wymiary klatki piersiowej zwracając uwagę na cechy rozdęcia miąższu płuc i obecność pęcherzy rozedmowych,. Co ważne, w początkowej fazie POChP zwykle nie obserwuje się żadnych zmian radiologicznych w obrazie płuc, dlatego nie jest to wystarczające badanie do oceny, czy u pacjenta nie rozwija się Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc. Dopiero na późniejszym etapie można zauważyć cechy rozedmy płuc oraz zaburzenia czynności układu sercowo-naczyniowego, częstotowarzyszące POChP. RTG klatki piersiowej wykonuje się natomiast profilaktycznie w okresie leczenia i stabilizacji choroby – powinno być ono powtarzane raz na dwa lata.
- Echo serca – to potoczna nazwa badania echokardiograficznego, które pozwala ocenić wymiary serca oraz pośrednie cechy nadciśnienia płucnego. Jest ono pomocne w rozróżnianiu POChP od niewydolności serca.
- EKG – w przypadku pacjentów z zaawansowaną postacią POChP lekarz może zauważyć w obrazie EKG cechy przerostu prawej komory serca oraz spowodowanych przez to zaburzeń ze strony układu sercowo-naczyniowego.
- Badanie gazometryczne krwi z pulsoksymetrią – gazometrię wykonuje się w celu oceny wymiany gazowej i równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie. Jest to badanie przeprowadzane okresowo u pacjentów z podejrzeniem niewydolności oddechowej lub z już zdiagnozowanymi problemami tego typu. Celem jest upewnienie się, że stosowana tlenoterapia przynosi zamierzone efekty. Z kolei pulsoksymetria jest badaniem nieinwazyjnym, które umożliwia ocenę tzw. saturacji, czyli procentowego nasycenia krwi tętniczej tlenem (prawidłowa wartość mieści się w zakresie od 95 do 100 proc.).
Ponadto u pacjentów z podejrzeniem POChP przeprowadza się ocenę tolerancji wysiłku w ramach ergospirometrii (połączenie próby wysiłkowej z pomiarem gazów w powietrzu oddechowym) oraz testu 6-minutowego chodu.
Jak widać diagnostyka POChP jest bardzo zaawansowana i wielowątkowa, jednak przeprowadzenie tak dużej liczby badań jest niezbędne, aby prawidłowo ocenić faktyczny stan układu oddechowego pacjenta. Często w procesie diagnostycznym wykrywane są zupełnie inne schorzenia, jak chociażby astma, nowotwór płuc, niewydolność serca czy nawet gruźlica.
Więcej o diagnostyce i leczeniu POChP można przeczytać na stronie www.oddychajmy.pl.